Я не валодаю мовай
Я не валодаю мовай –
Мова валодае мной.
Чую, здаецца, па новай
Гукаў абуджаных строй.
Мова мяне вывучае:
Хто я, чаму і куды?
Сумнай усмешкай страчае
Цераз бязмоўя гады.
Нешта мяне падштурхнула,
Нехта вядзе за руку.
Роднае слова кранула,
Каб апынуцца ў радку.
Просіцца верш на паперу,
Птушкаю б'ецца ў акне…
Здолее мова, я веру
Вывучыць зноўку мяне.
27.05.2015
Так цвяроза яшчэ ніколі...
Так цвяроза яшчэ ніколі
не глядзела на свой я лёс.
Гэтых думак, што у няволі,
Не забыць, не хапае слёз.
Дзякуй роднай, каханай мове,
Што варушыць у сэрцы боль.
Хоць ніколі, ужо ніколі
Не убачыць у хаце соль.
І не маю куды вярнуцца,
Бо чужыя жывуць цяпер
У той хаце, што тата любы
Будаваў для сваіх дзяцей.
Ён у сэрцы маім заўсёды,
Мае думкі жывуць адным:
Прабягуць мае сталыя гОды
І сустрэнемся зноўку з ім.
3 красавіка 2016
Яшчэ пра мову...
Што напісаць яшчэ пра мову?
Ўжо колькі вымаўлена слоў!
Аб тым, што родная, гаротная,
І перанесла зьдзек і зло.
Што талерантная, рахманая,
Нібы такі і наш народ,
Што толькі йшчэ не запрашае
Залезьці да сябе ў гарод.
А некаторыя рупліўцы,
Што зь ліку інтэрнацыяналістаў,
Глядзяць у бок чужой сталіцы,
А ў нас тут, кажуць, проста "край"
"Северо-Западный", які
Ўжо існуе тут два вякі.
З другога ж боку, "Велька Польшча"
Крычыць, што ў нас тут "крэсы всходне"
І іхняя польская мяжа
Аж да Смаленска пралягла.
А Берасьцейская ускраіна
Гаворыць, што нібы Украіна,
Ды, праўда, там яшчэ яцьвягі
Зь лясоў выходзяць на абсягі.
А Гомля? Ўвогуле Расея,
Вось гэтак, пане-дабрадзею?!
А вы пра нейкіх беларусаў.
Ды тут няма чаго і слухаць!
Ну, вось такая ў нас размова
Прайшла, хоць і была пра мову.
Родная мова, цудоўная мова!
Родная мова, цудоўная мова!
Ты нашых думак уток і аснова!
Матчын дарунак ад самай калыскі, −
Ты самацветаў яскравая нізка.
Кожны з іх барвы дзівосныя мае,
Вечным агнём зіхаціць – не згарае.
Ты мне заўсёды была дапамогай,
Дзе б і якой не хадзіў я дарогай.
Чую ў табе перазвоны крыніцы,
Чую ў табе і раскат навальніцы,
Чую павевы зялёнага бору,
Водгулле працы ў родным прасторы.
Кожнай драбнічкай ты варта пашаны,
Кожнае слова вякамі стварана.
І на вякі яно жыць застанецца,
Вечнае так, як народнае сэрца.
У мове нашай слоў брыдкіх няма.
У мове нашай слоў брыдких няма.
Чаму? Хіба не умелі мы сварыцца?
Шукала доўга, толькі ўсё дарма,
ці можа не знайшла, каб не змыліцца?
Затое так прыемна прачытаць -
"лагодная","пяшчота" або "знічка"
і зранку ўсіх усмешкаю вітаць...
Як было б добра, каб ўвайшлі ў прывычку.
У кожны дом па гуку, пакрысе,
Як мары, беларускай мовы словы
Зляціцеся!.. Каб ведалі ўсе!…
І чулі…Беларусаў!..Па размове…
Мінск.29.09.2015г.
Людміла Воранава Супрун.
Дала мне маці гэту мову...
Дала мне маці гэту мову,
Каб не нямым прыйшоў у свет,
Дала мне маці гэту мову,
Як спадчыну і запавет.
Была яна не беларучкай
І на жніве, і на сяўбе;
На глебе добрай беларускай
Здабыты словы ўсе яе.
Прапахлі сонцам і падзолам,
Дажджамі, сокамі раслін,
Пад знак рукам яе мазольным,
Што мелі толькі ў сне спачын.
Дачка мая! У жыццёвай прозе
У буднях і святочным днём
Не пакідай яе ў парозе,
Калі ў нечы ўвойдзеш дом.
МОВА
Праваслаўны або каталіцкі,
Ці які там твой будзе парог, –
Яе разам з матчынай цыцкаю
Даў табе ў твае вусны Бог.
Пі. І ведай: гіне ў пракляцьцях
І зь дзярма павек не ўстае
Той, хто выплюнуў цыцку маці
Або злосна ўкусіў яе.
І на іншых вяршынях суровых
(Вера! Роўнасьць! Свабода! Край!)
Ты струменьчык матчынай мовы,
Быццам маці, не забывай.
Ты забыў? Ну што ж, на дасьвецьці
Ты бяз сонца будзеш канаць...
Шмат прыўкрасных грудзей на сьвеце,
Ды ня ўспоіць цябе ні адна...
Сярод іншых сьвятынь неаджыўшых
Даў яе нам на кожны парог,
Твар да нас, – усялякіх, - схіліўшы
Зь невымернаю літасьцю Бог.
7.V.1976
"Мова гарэла ў Хатыні"
Беларускю мову палілі,
У Хатыні гарэла яна.
Дымам, полымем слова душылі,
Спадзяваліся, спаляць датла.
Вырывалася з пекла: “Ратуйце!”,
Бо інакш не умелі крычаць.
- Зберажыце жыццё, ушануйце!
Сцеражыцеся нас забываць!
Наша просьба да ўсіх у жалобе:
Усталюйце спакой на зямлі,
Каб ніколі ні ў якім народзе
Не палілі дзяцей у агні!
Каб ніколі ў віхуры пажарaу
Не гарэла людское жыццё!
Не аддайце Радзіму ў ахвяру,
Бо навек паглыне забыццё!
- Мама, мама! – дзіцятка крычала
І слязінкі кацілісь з павек…
Хіба гэтага вам яшчэ мала?
Ўстрапяніся душой, чалавек!
Беларускую мову палілі,
Дык пачуйце ж Хатыні званы!
Каб гаворку сваю не забылі,
Беларусамі зваліся вы!
Мова
МОВА
Чаму я мову гэтую абрала?
Пытання, мабыць, не знайду лягчэй.
Мяне матуля “донечкаю” звала
З выразным цвёрдым беларускім “чэ”.
Чаму я мову гэтую абрала?
На ёй мне шэпча казкі вецярок.
На ёй салоўку ўлетку падпявала
Пра “аксамітны зорны вечарок”
Чаму я мову гэтую абрала?
У творчы свет з яе пляту вянок.
Яе ўслаўлялі Колас і Купала,
На ёй гаворыць чыста мой сынок!
* * *
Мова.
Мова.
Зорамі - неба, хвалямі - мора,
А духам бязьвідным поўніцца мова;
Зь ветра гайдучага над дахам хаты,
З гука гаючага пошаптаў маці,
З потыху жытняга хлебнай дзяжы,
Зь віючага пару, узаранай мяжы,
Ад рун-вышыванак льняных палатнін,
Дзе слава забытая продкаў маіх.
Пеўнем пакліча і студняй рыпучай,
Дымам пацягне з тугою балючай,
Каб хтось пры смутку, ля мшэлых камней,
Аддаў гэта Слова, да Вас - ад мяне.
-25.03.17.
Мова – быццам кветка тая
Мова – быццам кветка тая,
Што цвіце адным на радасць,
А ў кагосьці выклікае
Непрыхільнасць, злосць і зайздрасць.
Беларускай мовай можна,
Калі хочаш, авалодаць,
Як жанчынаю прыгожай,
Атрымаўшы асалоду.
І таму адны імкнуцца,
Бы з каханай, з ёй спаткацца,
А другія спадзяюцца
Зганьбаваць і насмяяцца.
