Родная мова, цудоўная мова!
Родная мова, цудоўная мова!
Ты нашых думак уток і аснова!
Матчын дарунак ад самай калыскі, −
Ты самацветаў яскравая нізка.
Кожны з іх барвы дзівосныя мае,
Вечным агнём зіхаціць – не згарае.
Ты мне заўсёды была дапамогай,
Дзе б і якой не хадзіў я дарогай.
Чую ў табе перазвоны крыніцы,
Чую ў табе і раскат навальніцы,
Чую павевы зялёнага бору,
Водгулле працы ў родным прасторы.
Кожнай драбнічкай ты варта пашаны,
Кожнае слова вякамі стварана.
І на вякі яно жыць застанецца,
Вечнае так, як народнае сэрца.
Жывіце, вёсачкі, не памірайце...
Жывіце, вёсачкі, не памірайце,
Бо разам з вамі знікне мова.
Нашчадкі родныя, хавайце,
Шануйце кожна наша слова!
Засохне бор, здзічэе сад,
Іх чалавек пасадзіць знову.
Ці зможам мы вярнуць назад,
Як знікне, матчыную мову?
Яе з экрана не чуваць,
Па-руску там вядуць размову.
І "зоркі" любяць скавытаць
Пра "Happy end" англійскай мовай.
На помніках, быццам чужым,
На развітанне пішуць словы
"вас любим, помним и скорбим"
Другою мовай - ганаровай.
Чаму ж мы памяць не шануем,
Бо прашчуры здаўна казалі
Аб тых, хто адышоў "сумуем"
І моўчкі ля крыжоў стаялі.
Засохне бор, здзічэе сад...
У кожнага свой шлях жыццёвы.
Не дай нам Бог, каб мы назад
Вярталі згубленую мову.
Беларуская родная мова
Быццам срэбны ручай вясною,
Жыватворнаю поіш вадою.
Маё сэрца заўжды замірае,
Калі музыка слоў тваіх грае.
Пра цябе нам спяваў Купала,
Душу Коласу ты сагравала,
Багдановічу зоркай свяціла.
Свае лёгкія белыя крылы
Караткевічу ты падарыла.
Ты-усіх думак маіх лагода,
Памяць продкаў майго народа
І калыска маёй Радзімы,
Скарб бясцэнны,навек адзіны.
Ты-матулі пяшчотная песня,
Радасць птушак усіх напрадвесні.
Тваё кожнае люба мне слова,
Беларуская родная мова!
Ніна Тарас (Водгук на "Мая песня дубраўная")
Калі ты гэта хочаш – так будзе.
Не прасі.
Не здавайся.
Стрымай.
Перашкоды заўсёды ў брудзе.
Адмаўляй.
Абыходзь
І шукай.
Толькі годнасць усе паважаюць.
Загароды на гонар, пакор.
Бо такія ўсё дазваляюць.
Нараджаючы д'ябла – дакор!
Мове.
Мове.
Ганьбілі, ламалі
Палякі ды русы,
Ёй скуру здымалі
Зажыва стужкай.
Доўга глумілісь,
Кіпцём пластавалі,
Знакам сярпастым
Штодня катавалі.
Доўга глумілісь,
Ды й рады не далі:
Чужыя нагады
Чужымі засталісь.
Мабыць ужо досыць,
Мабыць даволі!
Над ёй пазяхаці,
Ламаць і няволіць!
Я знаю як кроплі
Зліваюцца ў рэкі:
Так слова з народам
І мовай - бяссьмертна!
-9.11.14.
Маёй мове
Мове маёй
Не прадам,не згублю,не здраджу,
Пакуль сэрца маё рытміць.
Хай плююць ,няхай сажай мажуць,
Падыму, абатру, дам жыць!
Не дам пэцкаць нязграбным зманам,
І смяяца ,дурнець уздагон.
Толькі тых ,хто сказау “зламана”,
Бы папер з Беларусі вон.
Кветкі слоу упляту у вяночкі,
Каб раздаць на увесь прасцяг.
Ты есць дзень і святло уночы,
Наш статут карані і сцяг!
Каб мову шанаваць, яе патрэбна ведаць!
1
Каб мову шанаваць,
Яе патрэбна ведаць!
Каб не дэмагаваць,
Што ў тым віна суседа.
Штодзённа размаўляць,
Вучыць з калыскі дзетак,
Тады будзе квітнець
Яна на ўзроўні кветак…
2
Чытаць на ёй, пісаць,
Жадана без памылак,
Каб сорам не спазнаць
Ад кпінаў і ўхмылак.
Адносіцца заўжды,
Так, як да роднай маці,
Тады і праз гады
Яна не згіне ў гаці…
3
Бо мова - гэта хор,
З мелодыяй народа,
Дзе мудры дырыжор
Зямля яе, прырода…
Ад нашых галасоў
Залежыць выкананне
І ці пазнаюць хор
Сярод усяго гучання?..
Каб мову шанаваць,
Патрэбна не маўчаць!
І каб народ нямы,
Як хор, загаманіў!
Дык чаму ж мы занядбалі...
Дык чаму ж мы занядбалі
Нашу мову родную,
Па-расейску заспявалі
пра долю нягодную.
У дзяцінстве размаўлялі
мы на мове роднай,
пасталелі, занядбалі,
палічылі нягоднай.
Беларусы, размаўляйце
Вы на мове роднай,
шчыра сэрца адчыняйце
для думкі свабоднай.
Распраўляйце свае крылы,
ляціце на волю.
Хай усе будуць шчаслівы.
Далоў гарку долю.
6 красавіка 2016
Без мовы ты ніхто
Без мовы ты ніхто –
жывёла ды і толькі.
Яда, работа, сон –
такі расклад жыцця.
А роднага ў душы –
ні каліва, ні долькі.
Не дома ў доме ты,
ты дома - у гасцях.
Ды што яшчэ казаць?
ды, пэўна, што нічрга…
Калі без мовы ты –
не можаш чуць прамоў.
Ты хочаш многа мець,
ды пуста тое “многа”,
Калі твая душа
не мае родных слоў…
Родная мова
З легендаў i казак былых пакаленняў,
З калосся цяжкога жытоў i пшанiц,
З сузор'яў i сонечных цёплых праменняў,
З грымучага ззяння бурлiвых крынiц.
З птушынага шчэбету, шуму дубровы,
I з гора, i з радасцi, i з усяго
Таго, што лягло назаўсёды ў аснову
Святынi народа, бяссмерця яго, –
Ты выткана, дзiўная родная мова.
Няма на зямлi таго шчасця i гора,
Якога б ты нам перадаць не магла.
Няма такiх нетраў, глыбокага мора
I гор, праз якiя б ты не правяла
Мяне на радзiму, туды, дзе сягоння
Стаiць акрываўлены вораг з пятлёй
Над спаленай хатай, над родным загонам,
Над будучыняй і песняй маёй –
Над тым, што было i што век будзе вольным.
Народ пранясе цябе, родная мова,
Святлом незгасальным у сэрцы сваiм
Праз цемру і годы змаганняў суровых.
Калi ж ападзе і развеецца дым
I нiвы васкросшыя закаласяцца, –
Iзноў прашумiш ты вясновым дажджом,
Iзноў зазвiнiш ты у кожнай у хаце,
Цымбалам дасi iх сарэбраны гром
I вусны расквецiш усмешкай дзiцяцi.
МОВА
Праваслаўны або каталіцкі,
Ці які там твой будзе парог, –
Яе разам з матчынай цыцкаю
Даў табе ў твае вусны Бог.
Пі. І ведай: гіне ў пракляцьцях
І зь дзярма павек не ўстае
Той, хто выплюнуў цыцку маці
Або злосна ўкусіў яе.
І на іншых вяршынях суровых
(Вера! Роўнасьць! Свабода! Край!)
Ты струменьчык матчынай мовы,
Быццам маці, не забывай.
Ты забыў? Ну што ж, на дасьвецьці
Ты бяз сонца будзеш канаць...
Шмат прыўкрасных грудзей на сьвеце,
Ды ня ўспоіць цябе ні адна...
Сярод іншых сьвятынь неаджыўшых
Даў яе нам на кожны парог,
Твар да нас, – усялякіх, - схіліўшы
Зь невымернаю літасьцю Бог.
7.V.1976
