Пагоня за мову
Над зямлёй імчацца коні,
Капытамі лісце рвуць,
Грозных рыцараў Пагоні
На сабе яны нясуць.
Гарады мінаюць, вёскі,
Узрываюць сонны дол...
Пра Пагоню пагалоскі
Разлятаюцца вакол,
Будзяць воінаў у хатах
Спаць палацам не даюць...
I хто ў світках, а хто ў латах,
Беларусы паўстаюць...
Зноў грыміць, ляціць Пагоня,
Да Пагоні той прыстаць
Клічу, клічу я сягоння:
Хопіць, хлопцы, хопіць спаць!
Ці не бачыце, што мову
Затапталі нашу ў гной,
Дзецям нашым нашых словаў
Ажно сорамна парой.
Беларускай роднай мовы
Ўжо не ведаюць яны
I з акцэнтам мадэрновым
Кажуць імя Скарыны.
Гіне мова, прападае,
На ратунак кліча нас.
Я Пагоню аб’яўляю:
За яе! У сёдлы! Час!
Напэўна
Я, напэўна, апошні,
Хто моліцца слову,
Як ссівелы паганец
Жывому агню.
З ветру звітыя
Весніцы я зачыню,
Каб спрыялася поціху
Цёмнаму лову.
Каб святлелася ўдачы
У сквапнай начы,
Дзе агонь пераемнасці
Не затухае.
А душа чуе ўсё,
Як і ноч неглухая.
I палаюць смаліста
Сузор'яў карчы.
Мне для палёту непатрэбны крылы...
Мне для палёту непатрэбны крылы –
Трымаю таямніцу я ў руках:
Нястрымная і ўпэўненая сіла –
Мне Мова да Сусвету шлях адкрыла,
І ў сэрцы вольным захаплення жах!..
І хоць чакае кожнага магіла,
Бо ўсё жыццё – дарога з праху ў прах,
Іду. Пакуль вандроўка не стаміла…
Не, нездарма матуля гаварыла:
“Расцеш, сынок, раз лётаеш у снах!..”
1998
Родны гук.
Родны гук.
Спакваля, паціхеньку, міжвольна,
Як птушкі выраю ляцяць,
Вяртаецца мне гук знаёмы
І словы родные гучаць.
Вяртаецца ў моцы гойнай
Ад тых прытулаў дарагіх,
Дзе маленства пах сасновы,
Пах хлева й хлебнае дзяжы.
І зносіць прыкрае каросты
Чужой, нявымоўнай лускі,
Як зносяць у вёснах вада й сонца
Трысту і шэрань з палатнін.
-14.02.17.
К чорту гарэлку, шэйкі і твісты...
К чорту гарэлку, шэйкі і твісты,
Юную голаў хлусьнёю кружыць!
У сэрца народу скірованы выстрал,
Жыць яму заўтра, альбо ня жыць...
Мовай ня нашай заплавілі горад,
Ціхіх сялянак ня лічаць людзьмі,
Нельга ўлівацца ў чужацкае мора
Юнасьцю нашай, крывёю, дзяцьмі.
Нельга. Мы ўдома свае, а ня сьведкі.
Няпрошана злыдні абселі сталы,
Кідаюць «з ласкі» свае нам аб’едкі,
Плодзяць халуйства на нашай зямлі.
Мы — стража ля нашай народнай калыскі.
Вораг суровы і лёс наш круты,
У нас за плячыма крычаць абеліскі,
З крыўдаю ў сэрцы падходзяць браты.
Мы сёньня лёсу Радзімы зарука,
Выканаць нам, што бацькі не змаглі.
У нас запытаюць з дакорам унукі
Аб волі, аб мове радзімай зямлі.
Сёньня ж на пласе родная мова,
Вырваць жывую належыць з агню,
Слова «кахаю» – слабае слова,
Мужнае слова – абараню!!!
НАСТУПIЦЬ ЧАС
Калi жыццё апусцiць вочы,
Прамовiць: “Далей не магу!“
Калi найлепшы сябар не захоча,
Схавае за спiну сваю руку.
Калi замоўкнуць твае словы
I зноў у твар - агiдны смех,
Вясны хацеў, а тут зiмовы
Сапраўдны, пачарнеўшы снег.
Ты веры запалi агеньчык,
На зорны подых трохi паглядзi.
Пiшы далей на роднай i енчы
I моўчкi ўпярод iдзi, iдзi, iдзi...
А прыйдзе час збiраць каменнi,
Што раскiдалi людзi пакрысе.
Для будучынi i для пакаленняў
Ён твае словы ўспамiнам данясе.
02.04.2013 Сяргей Брандт
Рэквiем па мове...
Стаiць на камянi вялiкi чорны крыж,
Стаiць адзiн ён ў бяскрайнiм полi.
Стаiць адзiн,таму што адраклiсь.
I кожны дзень чарнее ён усё боле.
Навокал з iм,чырвоная рака,
Чырвоная ад нашых продкау крывi.
Яны вякамi баранiлi гэты скарб,
Сваiм жыццём,бясстрашна баранiлi.
Стацiь ў полi адзiнокi чорны крыж,
I не ўзгадае пра яго нiхто,нiколi.
А на вачах сляза,па целу пройдзе дрыж...
Таму,што гэты крыж пастаулен роднай мове...
А раньш, яна iрвалась вольнай птушкай з вуснаў ,
I звонам срэбраным у блакiце разлiвалась.
Была сярод чарота, як багрова ружа.
А зараз толькi памяць пра яе засталась.
Але там, дзесьцi, у васiльковым полi,
Над звонкай рэчкаю, ў бару сасновым,
Пачуешь песню сумную, журботную,
Пачуешь ты, як плача наша родна мова.
Мова
Празрысты звон,
грымотны грукат,
скалісты свіст,
магутны гул —
усе
разрозненыя гукі
цяклі,
каб зліцца
у агул.
Хісталі
ўздыбленыя далі,
глыбаста білі ў небасхіл.
I ў немату
не прападалі,
а западалі
і раслі.
I ціш і гром,
і звон і шорах
спляліся
ніткаю радства, —
калі з грудзей,
нямых і чорных,
аднойчы
мова прарасла.
Мая мова
Я слоў беларускіх наўчыўся ад маці.
Янка Купала
Мне мова ў сэрца запала з дыханнем
Палёў канюшынных, валошкавых ніў,
І з водарам волкім палескага рання.
Я матчыну мову з хадуляў вучыў.
Вучыўся ад мудрых дзядоў і бабуляў,
Ад Бога настаўнікаў вызначыў лёс.
А вы нашу мову вясковую чулі
У зелені траў і пад дахам нябёс?
І не на кампутары, не электронна,
А з песняў-баладаў палешукоў?
Гамоняць дагэтуль яны нешаблонна.
Чаму я не слухаў паболей іх слоў!?
Ніколі ў мяне не ўзнікала сумнення,
Што родная мова бывае адна,
Што толькі яна нараджае натхненне
І песняй заснуць не дае давідна.
Паслухайце ў вёсках, дзе мова спявае,
За сотні ад тлуму сталічнага вёрст –
Там мова ад продкаў, там мова жывая,
Там людзі не ведаюць іншай наўпрост.
Дарэмна зласлівец пусціў пагалоску,
Што роднае мовы наблізіўся скон.
Каб нейк захаваць беларускую вёску,
Дзе мовы падмурак хаваўся спакон.
Лістапад 2011—студзень 2012
Лёс лесу
Ахвярны лёс старых бароў:
Калі жывіца нам патрэбна –
Лязо паблясквае срэбна –
Мы ў дрэва адбіраем кроў.
Чаго не зробіць чалавек,
Каб сыравінай пажывіцца!?
Цячэ бурштынная жывіца
За годам год, за векам век…
Злачынства?
Божа барані!
Прырода створана старанна,
І гоіцца паціху рана…
Ды ёсць у тым адна загана –
Слабее дрэва й карані.
Так, недарэчнасць ёсць адна.
Калі ты розумам багаты,
Заўсёды на будоўлю хаты
Ідзе смалістая сасна.
Заўважыў чалавек здавён,
Што калі дрэва не падсочыць –
І шашаль хату не паточыць.
Бярвенне будзе, быццам звон!
І я, нарэшце, зразумеў,
Чаму чужынскія чынушы
Лязом указным рэжуць душы:
Каб не было смалістых дрэў!
І дрэвы кволыя ў камлі…
Я ўласнай скурай адчуваю
Амаль нячутны енк адчаю
Маёй падсочанай зямлі.
Кругом пяюць: “Народ здароў!..”
Ужо і слоў мне не хапае.
Па кроплях мова выцякае –
Жывіца Бацькаўшчыны,
Кроў!
Паразуменне
“Гавары -- буду слухаць да рання...”
Паразуменне
Ты разумееш мяне,
Я разумею цябе --
Мы гаворым з табой
На адной мове.
Так лёгка, нязмушана,
Непасрэдна, няспынна.
Бо гэта родная,
Не чужая мова.
Мы разумеем адзін аднаго
Нават без слоў.
Мы размаўляем часам
На толькі нам дваім
Зразумелай мове.
Нават калі маўчым,
Я цябе чую,
Ты мяне разумееш.
Наша гутарка доўжыцца
Гадзінамі, суткамі, бясконца.
І мне не трэба больш нічога --
Толькі слухаць музыку тваіх слоў
І цішыню паміж імі.
