Жывіце, вёсачкі, не памірайце...
Жывіце, вёсачкі, не памірайце,
Бо разам з вамі знікне мова.
Нашчадкі родныя, хавайце,
Шануйце кожна наша слова!
Засохне бор, здзічэе сад,
Іх чалавек пасадзіць знову.
Ці зможам мы вярнуць назад,
Як знікне, матчыную мову?
Яе з экрана не чуваць,
Па-руску там вядуць размову.
І "зоркі" любяць скавытаць
Пра "Happy end" англійскай мовай.
На помніках, быццам чужым,
На развітанне пішуць словы
"вас любим, помним и скорбим"
Другою мовай - ганаровай.
Чаму ж мы памяць не шануем,
Бо прашчуры здаўна казалі
Аб тых, хто адышоў "сумуем"
І моўчкі ля крыжоў стаялі.
Засохне бор, здзічэе сад...
У кожнага свой шлях жыццёвы.
Не дай нам Бог, каб мы назад
Вярталі згубленую мову.
Да Дня і ў рамках роднай мовы ш
Ты будзеш хвайны дзек
Па-за мяжой пачуццяў кволых
Мы любім ліхалецьць?
Ці толькі беларускай моўкай
Вслаждае вусн Палесьсь?
Дык дзе ж яна, поліська, родна.
Да не, то вінегрет фш,
Колы ты хлопыць быстолковый
Да вшпарыш ведьмам прэнт.
І вот воны прышлы, вчастковый!
Так, добрый вам тут день.
Чево ты залупаешсь с лёлей?
Ведь этта с Мо’сквы хреньк!
І дід, ха-ха, понев, шо добрэ
Вжэ й попоЛуднав ж ф псэй:
Так-так, товарыш! Зарэ кобры
Ны й в морду б вам сраче? –
А шо то байіть ваш сусед?!
Не поняв а нічэг! –
Переведу сейчас! З оборы!
Шоб я ны бачыв режк!
О гэтак в нас, колы который
Занадто бардзо в шкле фш.
В нас зошченкый ны й на порозы з.
Оно зе пан Міхед.
Родная мова
Як ты дорага мне, мая родная мова!
Мілагучнае, звонкае, спеўнае слова!
Ты калісьці з калыскі мяне падымала
I вучыла ў бацькоў на руках гаварыць.
У жыцці маім слова найпершае «мама»
I цяпер для мяне сама міла гучыць.
Я па літарах родных вучыўся чытаць,
I буквар для мяне быў жыцця палавінай.
Быў шчаслівы я роднаю мовай сказаць
Першы раз: «Беларусь, мая сонца-краіна!»
I цяпер для мяне ты з усіх прыгажэй,
Хоць, я ведаю, моваў на свеце нямала,
I з усіх песняроў мне мілей і бліжэй
Роднай мовы пясняр — неўміручы Купала,
А задумае вораг з далёкага краю
Апляваць, адабраць, знішчыць мову маю —
He дазволю.
He дам.
He прадам.
He змяняю.
I да смерці за волю тваю пастаю!
Родная мова
З легендаў i казак былых пакаленняў,
З калосся цяжкога жытоў i пшанiц,
З сузор'яў i сонечных цёплых праменняў,
З грымучага ззяння бурлiвых крынiц.
З птушынага шчэбету, шуму дубровы,
I з гора, i з радасцi, i з усяго
Таго, што лягло назаўсёды ў аснову
Святынi народа, бяссмерця яго, –
Ты выткана, дзiўная родная мова.
Няма на зямлi таго шчасця i гора,
Якога б ты нам перадаць не магла.
Няма такiх нетраў, глыбокага мора
I гор, праз якiя б ты не правяла
Мяне на радзiму, туды, дзе сягоння
Стаiць акрываўлены вораг з пятлёй
Над спаленай хатай, над родным загонам,
Над будучыняй і песняй маёй –
Над тым, што было i што век будзе вольным.
Народ пранясе цябе, родная мова,
Святлом незгасальным у сэрцы сваiм
Праз цемру і годы змаганняў суровых.
Калi ж ападзе і развеецца дым
I нiвы васкросшыя закаласяцца, –
Iзноў прашумiш ты вясновым дажджом,
Iзноў зазвiнiш ты у кожнай у хаце,
Цымбалам дасi iх сарэбраны гром
I вусны расквецiш усмешкай дзiцяцi.
Мова
МОВА
Чаму я мову гэтую абрала?
Пытання, мабыць, не знайду лягчэй.
Мяне матуля “донечкаю” звала
З выразным цвёрдым беларускім “чэ”.
Чаму я мову гэтую абрала?
На ёй мне шэпча казкі вецярок.
На ёй салоўку ўлетку падпявала
Пра “аксамітны зорны вечарок”
Чаму я мову гэтую абрала?
У творчы свет з яе пляту вянок.
Яе ўслаўлялі Колас і Купала,
На ёй гаворыць чыста мой сынок!
* * *
Можа, ўсё гэта толькі ідэя...
Можа, ўсё гэта толькі ідэя
I наіўны, палынны міраж, —
Як сусветная Іудзея —
Гэты крык і помысел наш?
Вось яна — зямля пад нагамі.
I народ на зямлі спрадвек.
Толькі слова свайго пазбягаем,
Як здаровы — пагляду калек.
Просім сына:
па-беларуску
Напісаць (як прасіў Карусь
Каганец)... I пачуем малюска: —
А ці ёсць яна, Беларусь?..
Што было па шляхах і ростанях?
Прадавалі нас за паўцаны.
I круціліся душы бяростаю
На агнях інквізіцый маны...
Толькі дзверы чужых пачакальняў,
Толькі уніі ды палон...
I на шыі — жэтон адчаканены:
Час, як выціснуты лімон...
Хто — зямля ці ідэя — злучае
Раз'яднаны бязмоўем народ?
Ці гуртуюцца людзі адчаем:
Там крычыць ўсенародны рот?..
А пакуль сведчым, хто вінаваты,
Б'ёмся ў дыспуце шматгаловым, —
Кажуць, новае ўводзіцца свята
З назвай «Дзень адмаўлення ад мовы».
Клічнік
Маленькі клічнік
схаваўся ў куточку
пад паліцаю.
Я не паліцыя,
але ж пайду-знайду яго
для ўзняцця настрою.
Эмоцыі клічнікам
вызвалю.
І праспяваю
як песню сваю паэзію.
Мая мова
Ў добры час, на ўлонні вясковым,
дзе вадзіца крынічная б’е,
навучыўся я матчынай мове
І задуманых песняў яе.
Многа ёсць недасягнутых скарбаў,
яшчэ болей прываблівых мар.
Я яе ні за што не аддаў бы,
бо яна найвялікшы мой скарб!
Яна гойдае спевам калыску,
літасціва шчабеча ў бядзе,
на ёй песні складаюць вятрыскі
ў неспакойны, разбуджаны дзень.
Мая мова не знае змярканняў
ад маленства да старасці лет,
буду песціць яе, як каханне,
разглядаць, як чароўны букет.
Можа мовы чужой навучуся,
каб суседзяў гасцінна вітаць,
але толькі на ёй, беларускай,
буду людзям аб долі пяяць.
Мая мова, як шчасце на вуснах,
хвалявання гарачы прыбой,
можа быць, на чужой засмяюся,
ўсё ж заплачу з тугі на сваёй.
Родная мова
РОДНАЯ МОВА
З родным краем рад сустрэчы,
Наглядзецца не магу
Як лугі дзяцінства рэчку
Берагамі берагуць.
І звініць, як гэта рэчка,
Мова матчына, журчыць.
Так і нам – удзячна вечна
Мову продкаў берагчы.
Гэты скарб вялікі самы, –
Не бывае даражэй.
Бо заўжды і нас таксама
Наша мова беражэ…
Аднойчы рускіх слоў мне не хапіла
Аднойчы рускіх слоў мне не хапіла --
І мова беларуская тады
Мяне неўтаймавана падхапіла,
Панесла і праз лёс, і праз гады…
Якая ж невядомая ў ёй сіла!
Якія ў ёй пявучыя лады!..
“Карыстайцеся, калі ласка !”
Са зборніка “Косаўскі зшытак”.
“Карыстайцеся, калі ласка !”
Мне кажуць – Мова дрэнная мая…
Нікому не патрэбна твая Мова…
Не разумеюць –
бо, ня могуць Размаўляць !
А я – люблю Яе Пяшчоту слоўную…
У Мове беларускай – чысьціня,
незаймаванасцю чароўная !
Я ганаруся Ёй.
Яна – мая !
Хоць і сябрую з Рускай Моваю.
Чаму ж Мая вам не дае спакой ?
Ёсць рускія, і бела-рускія ёсць Словы !
Пішу і размаўляю я –
на гэтай, і на той…
Але, я – Беларус !
І маю - сваю Мову !
Народ павінен Сваю Мову мець !
Ў Нямеччыне,
ў Расеі,
ў Беларусі.
І размаўляць на Ёй, і – разумець.
Я – Беларус.
Я Сваю Мову маю.
Ёй – я ганаруся !
*+*
24 ліпеня 2014 г. на вуліцы Тадэвуша Касцюшкі,45.
