Правапіс
Як гаворыцца, так і чуецца,
А як чуецца – так і пішацца.
Не напісана – не друкуецца,
Так і гутарка хутка сцішыцца.
Што рабіці мне, расказаць каму,
Дзе ж тут роднае зразумеецца?
Калі ўсё сваё па-чужынскаму,
За траву ніжэй ніцма сцелецца.
Што не сказана – не пачуецца,
Бо нячутнае і не слухаюць.
Сам сабою лёс не збудуецца.
Сэрца поўніцца жалем-скрухаю…
Збажына нідзе не калышацца,
Што пасеена – ўсё марнуецца,
Бо як чуецца, так і пішацца,
А не пішацца і не чуецца!
1997
Родная мова
Як ты дорага мне, мая родная мова!
Мілагучнае, звонкае, спеўнае слова!
Ты калісьці з калыскі мяне падымала
I вучыла ў бацькоў на руках гаварыць.
У жыцці маім слова найпершае «мама»
I цяпер для мяне сама міла гучыць.
Я па літарах родных вучыўся чытаць,
I буквар для мяне быў жыцця палавінай.
Быў шчаслівы я роднаю мовай сказаць
Першы раз: «Беларусь, мая сонца-краіна!»
I цяпер для мяне ты з усіх прыгажэй,
Хоць, я ведаю, моваў на свеце нямала,
I з усіх песняроў мне мілей і бліжэй
Роднай мовы пясняр — неўміручы Купала,
А задумае вораг з далёкага краю
Апляваць, адабраць, знішчыць мову маю —
He дазволю.
He дам.
He прадам.
He змяняю.
I да смерці за волю тваю пастаю!
Скарына
Асветнік, вучоны
I першадрукар,
Наш гонар —
Францішак Скарына.
Запомні ўсім сэрцам
Як велічны дар
Радзімы
Славутага сына.
Праклаў ён дарогу
Да Слова, Святла,
За Матчыну Мову
Паклікаў змагацца,
Каб вольнай заўсёды
Між вольных магла
Дзяржаваю
Белая Русь
Называцца.
Родная мова, цудоўная мова!
Родная мова, цудоўная мова!
Ты нашых думак уток і аснова!
Матчын дарунак ад самай калыскі, −
Ты самацветаў яскравая нізка.
Кожны з іх барвы дзівосныя мае,
Вечным агнём зіхаціць – не згарае.
Ты мне заўсёды была дапамогай,
Дзе б і якой не хадзіў я дарогай.
Чую ў табе перазвоны крыніцы,
Чую ў табе і раскат навальніцы,
Чую павевы зялёнага бору,
Водгулле працы ў родным прасторы.
Кожнай драбнічкай ты варта пашаны,
Кожнае слова вякамі стварана.
І на вякі яно жыць застанецца,
Вечнае так, як народнае сэрца.
Родная мова
З легендаў i казак былых пакаленняў,
З калосся цяжкога жытоў i пшанiц,
З сузор'яў i сонечных цёплых праменняў,
З грымучага ззяння бурлiвых крынiц.
З птушынага шчэбету, шуму дубровы,
I з гора, i з радасцi, i з усяго
Таго, што лягло назаўсёды ў аснову
Святынi народа, бяссмерця яго, –
Ты выткана, дзiўная родная мова.
Няма на зямлi таго шчасця i гора,
Якога б ты нам перадаць не магла.
Няма такiх нетраў, глыбокага мора
I гор, праз якiя б ты не правяла
Мяне на радзiму, туды, дзе сягоння
Стаiць акрываўлены вораг з пятлёй
Над спаленай хатай, над родным загонам,
Над будучыняй і песняй маёй –
Над тым, што было i што век будзе вольным.
Народ пранясе цябе, родная мова,
Святлом незгасальным у сэрцы сваiм
Праз цемру і годы змаганняў суровых.
Калi ж ападзе і развеецца дым
I нiвы васкросшыя закаласяцца, –
Iзноў прашумiш ты вясновым дажджом,
Iзноў зазвiнiш ты у кожнай у хаце,
Цымбалам дасi iх сарэбраны гром
I вусны расквецiш усмешкай дзiцяцi.
Родныя словы
Яны даспадобы мне, хай і старыя,
Не толькі ў гучанні хвалюючы змест.
Як многа гавораць мне назвы такія —
Мінск,
Пінск,
Брэст.
Калі паразважыш, няцяжка дазнацца,
Бо сведчаць на ўсю неабсяжную шыр,
Што продкі любілі спакойную працу —
Шклоў,
Клецк,
Мір.
А вораг находзіў, — бязлітасна білі,
Трываць не хацелі абразы і слёз,
I разам з Бярозаю катаў тапілі —
Пціч,
Друць,
Сож.
Дзяды і бацькі нашу мову стваралі,
Каб звонка звінела, была, як агонь.
У сёлаў імёны, як гукі цымбалаў, —
Блонь,
Струнь,
Звонь!
Ты напiшы мне лiст па-беларуску
Ты напiшы мне лiст па-беларуску
Я буду кожны дзень яго чытаць
З шырокай брамы выйду я да вузкай
Па-беларуску з Богам размаўляць
Ты прачытай мне верш на роднай мове
Яго ў сваёй душы я зберагу
Ён прарасце пралескаю у рове
Вясной на цёплым сонячным баку
Ты заспявай мне песню, што спявала
Бабуля нам, зусiм яшчэ малым
Тады нам слухаць часу не хапала
Ну а цяпер – ў душы адзiн палын
Ты размаўляй са мной, як размаўлялi
Калiсьцi нашы слаўныя дзяды
Каб яны нас здалёку бласлаўлялi
Каб мы жылi у свеце заўсягды
Ты напiшы мне лiст па - беларуску
З глыбокай сiвай слаўнай даўнiны
З шырокай брамы выйду я да вузкай
I зазваню што сiлы у званы
Кажуць, мова мая памірае...
Кажуць, мова мая памірае,
Але верыць я ў то не хачу.
Беларусь, кажуць, век аджывае -
Зубы сцісну я і прамаўчу.
О, мова мая! Ты - як сонца,
Бо ты свеціш жыццё ўсё мне.
Я цябе ўслаўляю бясконца,
Гімны гучна спяваю табе.
Мілагучная і непаўторная,
Даняслі праз вякі нам цябе.
Адзіная наша і родная,
Я хачу, каб гучала й цяпер
Ты ў кожным кутку Беларусі,
Каб народ шанаваў зноў цябе
І казаў: "Мовы не адракуся,
Бо яна - мая радасць, мой смутак, мой хлеб".
Няхай вырвуць мне сэрца, паставяць пад кулю,
За Радзіму няхай мяне будуць страляць -
Я не здраджу табе, бо бясконца люблю я.
Паміраючы, буду цябе ўслаўляць.
Наша родная мова — чароўная песня...
Наша родная мова —
чароўная песня.
Беларуская мова —
натхненне, адчай...
Ручайкамі цякла,
ды ракой уваскрэсла
I у кожнае сэрца
роднай песняй прычаль!
Гульня ў рыфму на лекцыі «Як зліваюцца мовы»
Леаніду Дайнеку
Каб рыфмай спляжыць слова «снайпер»
I сэнс каб быў, а не мура,
Адстукаў гном: «на тэлетайпе» —
А выйшла з-пад твайго пяра.
За гэтай спрэчкаю няхітрай —
Калі дакладчык абнудзеў
— Скакалі слоў замежных цітры,
А я свайго, свайго хацеў.
Ці добрай ласкаю прывесці,
Ці прыштурхаць яго ў каршэнь,
Але такое, каб патрэсці
Тваю шыкоўную кішэнь!
Пацеў да сёмай перагрузкі,
Цягнуў лексічнае цягло,
А слова «снайпер» з беларускім
Гаворку зладзіць не магло.
За рыфму я плаціў панура,
Нікчэмнасць лаячы сваю:
Відаць, парнаскай фізкультуры
Не шмат увагі падаю...
Што ж, паднатужымся памалу,
Згаворым слова на хаўрус.
...Стаяць. Апушчаны забралы.
Наўпроць чужынца беларус.
Мове нашай
Эдуарду Акуліну.
Мове нашай,
матулінай,
утульна
ў далонях Акуліна.
Мове нашай,
спрадвечнай,
сустрэча з Паэтам --
вечнасць...
